Kwas foliowy, inaczej znany jako pteroiloglutaminowy, jest jednym z witamin z grupy B. W organizmie przekształca się w biologicznie aktywną postać, tj. kwas tetrahydrofoliowy, który pełni rolę wspomagającą w wielu reakcjach enzymatycznych. Pełni istotną funkcję w syntezie związków purynowych, pirymidynowych, kwasu deoksyrybonukleinowego oraz przemianach aminokwasów i mrówczanów. Kwas foliowy jest niezbędny do procesu podziału komórek, dlatego odgrywa ważną rolę w tkankach o intensywnych podziałach komórkowych, takich jak układ krwiotwórczy, tkanki płodu i komórki nabłonka przewodu pokarmowego. Ponadto, jest kluczowy w procesie tworzenia osłonki mielinowej w nerwach.

Zapotrzebowanie dorosłej osoby na kwas foliowy wynosi około 400 mikrogramów dziennie, choć może się zwiększyć nawet dwukrotnie u kobiet w ciąży, karmiących piersią i u osób nadużywających alkoholu. Najbogatszymi źródłami kwasu foliowego w diecie są wątroba, nerki, drożdże, zielone warzywa i orzechy. Niedobory kwasu foliowego objawiają się megaloblastyczną niedokrwistością, leukopenią i małopłytkowością. Kwas foliowy pomaga również zmniejszyć ryzyko wad wrodzonych związanych z niewłaściwym zamknięciem cewy nerwowej u rozwijającego się płodu.

Kwas foliowy jest zalecany w celu profilaktyki i leczenia niedokrwistości megaloblastycznej, leukopenii oraz stanów niedoboru kwasu foliowego wynikających z zaburzeń wchłaniania, chorób takich jak sprue, celiakia, niedożywienie, pelagra, alkoholizm, łuszczyca, długotrwałe stosowanie dializ, a także w przypadku zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej. Jest szczególnie ważny podczas ciąży, karmienia piersią oraz w przypadku zatrucia antagonistami kwasu foliowego.

Kwas foliowy jest skutecznie wchłaniany z jelita cienkiego po podaniu doustnym, osiągając maksymalne stężenie w osoczu po około 2-3 godzinach. Rozprowadza się w organizmie, łącząc się z białkami osocza i docierając do różnych tkanek. Jest przetwarzany głównie w wątrobie, a około 20% dawki jest wydalane z kałem, a 2-5 mikrogramów dziennie z moczem przez nerki.

Dawkowanie kwasu foliowego jest dostosowywane indywidualnie w zależności od potrzeb każdego pacjenta. Kobiety planujące ciążę powinny rozpocząć suplementację kwasem foliowym przynajmniej 3 miesiące przed poczęciem, przyjmując 400 mikrogramów dziennie. Po zajściu w ciążę lekarz ustala odpowiednią dawkę kwasu foliowego na pierwszej wizycie, co jest istotne w zapobieganiu wadom wrodzonym cewy nerwowej u dziecka. Należy zwracać uwagę na zawartość kwasu foliowego w preparatach witaminowych, ponieważ często jest on dodawany do suplementów wielowitaminowych.

Kwas foliowy jest dostępny jako suplement OTC (bez recepty) w dawce 400 mikrogramów, ale również w formie suplementów wydawanych na receptę, które mogą zawierać 5 mg lub 15 mg kwasu foliowego, w zależności od preparatu.